Từ những tác phẩm nổi tiếng gần đây như Knives Out đến Fargo, Parasite, thể loại black comedy (hài đen) đã trở nên gần gũi với fan hâm mộ hơn, đặc biệt là cộng đồng người hâm mộ trẻ. Và tháng 12 này, màn ảnh Việt chào mừng sự trở lại của thể loại này qua tác phẩm Đêm Hung Tàn (tựa gốc: Violent Night).
Black comedy hoặc dark comedy là thể loại phim hài nhắm vào những chủ đề khá nhạy cảm mà thông thường người ta không hay đùa giỡn. Các chủ đề phổ biến của thể loại này bao gồm cái chết, tội phạm, tôn giáo, nghèo đói, tự tử, chiến tranh, bạo lực, khủng bố, phân biệt đối xử, bệnh tật, phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính và tình dục con người.
Ví dụ trong The Life of Brian của Monty Python lấy bối cảnh khoảng năm 30 sau Công nguyên, rất nhiều người đã bị giết bằng cách đóng đinh trên cây thập tự nhưng bộ phim lại lấy điều đó làm yếu tố gây cười một cách khéo léo.
Câu nói quen thuộc “xin lỗi vì lỡ cười” thường được dùng trong các tình huống bạn cảm thấy cực kỳ buồn cười nhưng nếu cười thành tiếng bản thân sẽ thấy vô cùng tội lỗi. Thường xuyên chơi đùa giữa lằn ranh hài hước và xúc phạm, thể loại phim hài đen thu hút sự chú ý của khán giả, được cho là vì chúng có khả năng giải tỏa căng thẳng. Nghiên cứu cho thấy rằng những tình huống hài đen cho phép cá nhân tự đánh giá và quản lý tình hình tốt hơn. Không giống “hài xanh” gây cười về những chủ đề an toàn như đồ ăn, thời tiết… hài đen cần người nghe phân tích nhiều hơn để nhận ra sự hài hước trong câu chuyện.
Chúng ta thường có xu hướng chối bỏ hài đen vì cảm thấy nó đau đớn, méo mó hoặc sai trái về mặt đạo đức. Những thảo luận xung quanh câu chuyện hài góp phần nhìn nhận lại chuẩn mực xã hội và mở ra những hướng đánh giá đối với chủ đề cấm kỵ, thay vì thái độ ngó lơ hoàn toàn.
Một số khán giả sử dụng phim hài đen như một cơ chế đối phó với những cảm xúc đau đớn, mất mát. Người xem hiểu rằng khi họ cười không có nghĩa là chế giễu vấn đề đó, mà giúp ta nhận thức được thứ gì khiến nó trở thành “vấn đề”.
Theo nghiên cứu của Cognitive Processing, những người hiểu và thích những trò đùa hài hước đen tối thường có chỉ số IQ cao hơn, có khả năng chống lại cảm xúc tiêu cực cũng như họ ít có khuynh hướng hung hăng hơn là những người không hiểu “hài đen”.
ĐÊM HUNG TÀN đem hài đen trở lại màn ảnh Việt
Cũng đã khá lâu kể từ lần cuối một phim “black comedy” ra rạp tại Việt Nam. Đúng dịp lễ Giáng Sinh này, đến từ nhà sản xuất của Nobody và Bullet Train, Đêm Hung Tàn xoay quanh hành trình oái oăm của ông già Noel “xịn” (David Harbour) khi ông vô tình vướng vào một vụ cướp vũ trang bạo lực.
Trong phim, Santa là một ông già cáu kỉnh, hay say xỉn và đã chán ngán với sự tham lam của lũ trẻ. Ông già tuyết tuyên bố đây là năm cuối cùng ông làm nghề này cho đến khi trao quà tại gia đình nhà Lightstone giàu có. Trùng hợp thay nơi đây đang diễn ra một vụ cướp, cuốn ông già Noel tội nghiệp (hay nói cách khác, lũ cướp tội nghiệp) vào một đêm Giáng Sinh đẫm máu.
Đêm Hung Tàn bên cạnh những màn hành động bảo chứng đến từ 87North Productions còn đem đến những tràng cười “tội lỗi” khi chứng kiến một ông già Noel không hề giống như những gì chúng ta tưởng tượng. Dưới ngòi bút của bộ đôi biên kịch Pat Casey và Josh Miller, Đêm Hung Tàn đem đến hàng loạt tình huống khó đỡ khi người nhà Lightstone bị bắt làm con tin, hay loạt phản ứng đa dạng của nhóm tội phạm trước việc một ông già mặc đồ đỏ lang thang quanh nhà, đập nhừ thây tất cả.
Một trong số những người có ảnh hưởng lớn nhất đối với đạo diễn Tommy Wirkola của Đêm Hung Tàn chính là đạo diễn Sam Raimi, và Evil Dead 2 là một trải nghiệm điện ảnh khiến ông thực sự mở mang tầm mắt. Ông bình luận: “Chính “Evil Dead 2” đã khiến tôi nhận ra rằng một bộ phim có thể vừa đáng sợ, vừa bạo lực lại vừa hài hước. Trong câu chuyện của Đêm Hung Tàn sẽ có những khoảnh khắc “gây shock”, vì chúng tôi muốn thử nghiệm xem mình có thể làm được những gì với kết hợp các pha hành động bạo lực với những tình tiết hài hước trong phim. Một cảnh quay có thể khiến bạn phá lên cười nhưng cũng có thể khiến người khác quay đi vì hoảng sợ, chẳng có cảm xúc nào tuyệt vời hơn thế!”
ĐÊM HUNG TÀN (tựa gốc: VIOLENT NIGHT) khởi chiếu từ 02.12.2022